Wyrok
Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
z dnia 19 marca 2013 r.
I PK 220/12
Teza
- Istota zasady korzystności (zasady uprzywilejowania pracownika) wyrażonej w art. 9 § 2 KP polega na szczególnej ochronie interesów pracownika w ramach stosunku pracy przez zagwarantowanie mu uprawnień w ramach powszechnych minimalnych standardów i dopuszczenie do ich rozszerzenia w swoistych źródłach prawa pracy. Ocena „korzystności” powinna mieć w tym rozumieniu charakter obiektywny, a nie odnosić się do subiektywnego przekonaniu pracownika.
- W sytuacji, gdy wypłacone na podstawie spornego postanowienia Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy „odszkodowanie” jest znacznie wyższe niż odprawa emerytalna należna na podstawie Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (i art. 92[1] § 1 KP), nie jest trafna ocena, że postanowienie to reguluje prawo do świadczeń mniej korzystnie niż świadczenia należne na podstawie Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych w rozumieniu art. 9 § 2 KP.
- Legalis
- Kodeks pracy, Art. 9 § 2, Art. 92[1] § 1
Numer 734480
Skład sądu
- SSN Małgorzata Gersdorf (przewodniczący)
- SSN Zbigniew Korzeniowski
- SSA Magdalena Tymińska (sprawozdawca)
Sentencja
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Wandy F. przeciwko Elektrowni Spółce Akcyjnej w S. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 19 marca 2013 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. akt VI Pa 44/12, uchyla zaskarżony wyrok w punkcie I i III i sprawę w tym zakresie przekazuje Sądowi Okręgowemu w K. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w K. – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 9 grudnia 2011 r. oddalił powództwo Wandy F. przeciwko Elektrowni S.A. w S. o zapłatę kwoty 13.457,28 zł tytułem odprawy emerytalnej oraz kwoty 9.931,47 zł tytułem odprawy za rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika, każdej z ustawowymi odsetkami od 1 czerwca 2008 r. do dnia zapłaty (pkt II), umorzył postępowanie ponad kwotę 23.388,75 zł (pkt I) oraz zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt III).
Sąd pierwszej instancji ustalił, że powódka zatrudniona była u pozwanej od 25 sierpnia 1972 r. do 31 maja 2008 r., ostatnio na stanowisku samodzielnego referenta. Stosunek pracy został rozwiązany na wniosek powódki na zasadzie porozumienia stron. W związku z rozwiązaniem stosunku pracy powódce wypłacono świadczenie z pakietu Gwarancji Socjalnych dla Pracowników Elektrowni S.A. w kwocie 49.657,35 zł, odpowiadające wysokością 15 – miesięcznemu wynagrodzeniu. Pismem z dnia 16 maja 2009 r. powódka zwróciła się do pozwanej o wypłacenie kwoty 15.954 zł tytułem odprawy emerytalnej z ZUZP oraz kwoty 9.572 zł tytułem odprawy za rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. W chwili rozwiązania umowy o pracę z powódką u strony pozwanej obowiązywał Pakiet Gwarancji Socjalnych dla Pracowników Elektrowni S.A. z dnia 27 lipca 2001 r., zawierający gwarancje zatrudnienia dla pracowników Spółki na okres 6 lat od dnia wejścia w życie, tj. od 12 czerwca 2002 r. Zgodnie z pkt 4 rozdziału IV Pakietu gwarancje zatrudnienia nie obejmowały m.in. pracowników, którzy osiągnęli przewidziany prawem ustawowy wiek emerytalny lub uzyskali prawo do renty inwalidzkiej lub rozwiązali stosunek pracy, ze względu na ustalone prawo do pełnej, stałej emerytury w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego lub renty inwalidzkiej. Zgodnie z pkt 12 rozdziału IV Pakietu, pracownikom, którzy zrezygnują z form zabezpieczenia socjalnego wynikających z Pakietu i którym spółka wyrazi zgodę na rozwiązanie umów o pracę na zasadzie porozumienia stron, spółka wypłaci jednorazowe odszkodowanie, którego wysokość, łącznie z odprawami przewidzianymi w przepisach prawa pracy, wyniesie równowartość 15-miesięcznego wynagrodzenia pracownika, liczonego jak za czas urlopu wypoczynkowego, jeśli rozwiązanie umowy o pracę nastąpi po upływie jednego roku od daty zawarcia umowy sprzedaży, a przed zakończeniem okresu ochrony. Treść Pakietu Gwarancji Socjalnych była długo negocjowana przez inwestora i działające na terenie Elektrowni związki zawodowe. Podczas negocjacji nie było sporów co do rozumienia treści pkt 12 rozdziału IV Pakietu, zarówno przedstawiciele inwestora, jak i – związków zawodowych rozumieli to postanowienie w ten sposób, że jednorazowe odszkodowanie przewidziane w tym punkcie wyczerpuje całość roszczeń pracownika z tytułu rozwiązania umowy o pracę i mieszczą się w nim wszystkie odprawy przewidziane przez przepisy prawa pracy. Strony Pakietu uznały, że takie rozwiązanie jest dla pracowników korzystniejsze, bowiem kwota odszkodowania znacznie przewyższa kwoty jakie pracownicy mogliby uzyskać tytułem odpraw na podstawie ZUZP. W dniu 28 kwietnia 2008 r., w związku z planowaną restrukturyzacją zakładu, zarząd pozwanej i związki zawodowe podpisały porozumienie dotyczące rozwiązywania umów o pracę z pracownikami w określonych grupach zawodowych. Rozwiązanie umów z pracownikami miało zostać dokonane za porozumieniem stron na wniosek pracownika, a pracodawca zobowiązał się do: umieszczenia w treści wydawanych świadectw pracy informacji, że rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w trybie ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, wypłacenia pracownikom rozwiązującym stosunek pracy na mocy porozumienia stron w trybie określonym w przedmiotowym porozumieniu jednorazowego świadczenia pieniężnego (odprawy), którego wysokość, łącznie z odprawami przewidzianymi w przepisach prawa pracy, wyniesie równowartość 15-miesięcznego wynagrodzenia danego pracownika, ustalonego jak za czas urlopu wypoczynkowego – w przypadku pracownika objętego Pakietem Gwarancji Socjalnych dla Pracowników Elektrowni S.A. W dniu 17 czerwca 2009 r. zarząd spółki i związki zawodowe sporządziły pisemną interpretację postanowień pkt 12 rozdziału IV Pakietu Gwarancji Socjalnych oraz opartego na nim art. 6013 ZUZP, określając, że zapis ten oznacza, że ustanowione w tych regulacjach świadczenie obejmuje również odprawę określoną w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników oraz odprawę emerytalną lub rentową, a wypłacane świadczenie osobom korzystającym z odszkodowań układowych lub pakietowych zaspokaja ich roszczenia o wypłatę tych odpraw. Powódka nabyła uprawnienia emerytalne z dniem 28 lutego 2008 r. W dniu 19 marca 2008 r. wystąpiła o rozwiązanie umowy o pracę z dniem 31 maja 2008 r. i zapłatę świadczenia wskazanego w pkt 12 rozdziału IV Pakietu. Emeryturę przyznano powódce od 1 czerwca 2008 r. Sąd Rejonowy ustalił, że zgodnie z art. 34 i Załącznikiem Nr 18 ZUZP odprawa emerytalna przysługuje pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę w wysokości 200 % podstawy wymiaru po 10 latach pracy i dodatkowo po 10 % podstawy wymiaru za każdy rok pracy powyżej 10 lat. Podstawa wymiaru to wynagrodzenie obliczone jak ekwiwalent za urlop podzielone przez współczynnik 1,23.
W ocenie Sądu pierwszej instancji roszczenia powódki nie zasługiwały na uwzględnienie. Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 2081) pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna. W niniejszej sprawie do rozwiązania umowy o pracę doszło z inicjatywy powódki, która mając możliwość kontynuowania zatrudnienia zdecydowała się złożyć wniosek o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron na warunkach wynikających z Pakietu Gwarancji Socjalnych obowiązującego do dnia 12 czerwca 2008 r. Wobec powyższego, zdaniem Sądu Rejonowego, powódce nie przysługiwało roszczenie o odprawę na podstawie powołanej ustawy. Za nieuzasadnione Sąd Rejonowy uznał również żądanie powódki zasądzenia odprawy emerytalnej, podnosząc, że powódka, odchodząc z pracy otrzymała świadczenie z Pakietu Gwarancji Socjalnych w kwocie 49.657,35 zł, odpowiadające 15 – miesięcznemu wynagrodzeniu. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, treść pkt 12 rozdziału IV Pakietu należy rozumieć tak, jak rozumiały ją strony zawierające Pakiet, tj. że jednorazowe odszkodowanie przewidziane w tym punkcie wyczerpuje całość roszczeń pracownika z tytułu rozwiązania umowy o pracę – mieszczą się w nim wszystkie odprawy przewidziane przez przepisy prawa pracy. Powódka otrzymała zatem od pracodawcy odprawę emerytalną wypłaconą w odszkodowaniu pakietowym. Gdyby powódka wybrała zamiast świadczenia pakietowego odprawę emerytalną z ZUZP, to otrzymałaby kwotę 13.457,28 zł. Wypłacone jej świadczenie z Pakietu wielokrotnie przewyższa tę kwotę. Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy orzekł jak wyroku.
Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 r., na skutek apelacji powódki, zmienił zaskarżony wyrok w pkt II i III w ten sposób, że zasądził od Elektrowni S.A. w S. na rzecz Wandy F. kwotę 13.457,28 zł tytułem odprawy emerytalnej z odsetkami ustawowymi od dnia 2 czerwca 2008 r., znosząc wzajemnie między stronami koszty postępowania (pkt I), oddalił apelację powódki w pozostałym zakresie (pkt II), zniósł wzajemnie między stronami koszty postępowania odwoławczego (pkt III).
Sąd Okręgowy zważył, że apelacja powódki okazała się zasadna tylko w części dotyczącej rozstrzygnięcia w zakresie odprawie emerytalnej. W pozostałej części, odnoszącej się do odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników apelacja jest nieuzasadniona.
Sąd Okręgowy ustalił, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z inicjatywy Wandy Fiszer, a nie pracodawcy, na co jednoznacznie wskazuje złożony przez nią wniosek z dnia 19 marca 2008 r. o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron na warunkach wynikających z Pakietu Gwarancji Socjalnych.
Sąd drugiej instancji ustalił, że Pakiet Gwarancji Socjalnych z dnia 27 lipca 2001 r. w punkcie IV gwarantował pracownikom Elektrowni S.A. zatrudnienie przez okres 6 lat od daty jego wejścia w życie przez nieprzeprowadzanie zwolnień grupowych i indywidualnych. W przypadku wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę w tym okresie, Elektrownia była zobowiązana niezależnie od innych świadczeń należnych na mocy kodeksu pracy do wypłaty jednorazowego odszkodowania (pkt 1 i 2). Natomiast pracownikom, którzy w okresie pozostawania w stosunku pracy ze spółką zrezygnują z form zabezpieczenia socjalnego wynikających z pakietu i spółka wyrazi zgodą na rozwiązania z nimi umowy o pracę na zasadach porozumienia stron, spółka miała wypłacić pracownikom jednorazowe odszkodowanie, którego wysokość łącznie z odprawami przewidzianymi w przepisach prawa pracy wynosiła równowartość 18 – lub 15 – miesięcznego wynagrodzenia, liczonego jak za urlop wypoczynkowy, w zależności od terminu kiedy nastąpi rozwiązanie stosunku pracy (pkt 12). Celem jednorazowego odszkodowania było zrekompensowanie pracownikowi utraty pracy zarówno w sytuacji, gdyby doszło do wypowiedzenia umowy o pracę w okresie ochronnym, jak również w przypadku, gdyby pracownik sam zrezygnował z zatrudnienia za zgodą spółki i doszłoby do rozwiązania umowy o pracę za porozumiem stron. Zdaniem Sądu Okręgowego, Pakiet Gwarancji Socjalnych z dnia 27 lipca 2001 r. (włączony do ZUZP) mógł zawierać jedynie kwestie związane ze zwolnieniem pracownika, skutkujące wypłatą odszkodowania. Nie mógł natomiast – skoro został włączony do ZUZP – zawierać postanowień mniej korzystnych dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych (art. 9 § 2 KP). W świetle powyższego przyjęcie, że układ mógł wyłączyć prawo do odrębnej odprawy emerytalnej (czy rentowej) przez zawarcie w nim zapisu, że odszkodowanie wypłacane pracownikom wskutek dobrowolnego odejścia zawiera w sobie wszystkie świadczenia wynikające z prawa pracy, jest nieuprawnione. W każdym innym przypadku, gdyby doszło do rozwiązania stosunku pracy między pracownikiem a pracodawcą w związku z przejściem na emeryturę i pracownik spełniałby warunki uprawniające go do emerytury, to przysługiwałaby mu odprawa emerytalna zgodnie z art. 921 § 1 KP. Ponadto, zdaniem Sądu Okręgowego, zapis pkt IV ppkt 12, stanowiący o odprawach przewidzianych w przepisach prawa pracy jest niejasny – nie wymienia w sposób wyraźny o jakie odprawy chodzi, a w szczególności, że dotyczy odprawy emerytalnej. Odprawa emerytalna ma charakter powszechny w tym znaczeniu, że w przypadku zaistnienia warunków do jej nabycia przysługuje wszystkim pracownikom, a jedynie jej wysokość może być regulowana w przepisach wewnątrzzakładowych w sposób bardziej korzystny, niż gwarantują to przepisy kodeksu pracy. Z tych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 KPC i zasądził na rzecz powódki dochodzoną odprawę emerytalną. W pozostałej części – apelację powódki oddalił jako bezzasadną na podstawie art. 385 KP. Konsekwencją częściowej zmiany wyroku Sądu Rejonowego była także zmiana orzeczenia o kosztach postępowania przez ich zniesienie na podstawie art. 100 KPC. Z tych samych względów o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 KPC.
Powyższy wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. zaskarżyła skargą kasacyjną w zakresie pkt I i III pozwana Elektrownia S.A. w S., opierając skargę kasacyjną na zarzucie: I. naruszenia prawa materialnego (art. 3983 § 1 pkt 1 KPC) przez: 1) niewłaściwe zastosowanie art. 9 § 2 KP w związku z rozdziałem IV pkt 12 Pakietu Gwarancji Socjalnych dla Pracowników Elektrowni S.A. z dnia 27 lipca 2001 r. w związku z art. 9 § 1 KP oraz art. 9 § 2 KP w związku z art. 6013 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Elektrowni S.A. przez przyjęcie, że pozwana uregulowała zasady wypłaty odprawy emerytalnej w sposób mniej korzystny niż przewidują to przepisy prawa; 2) niewłaściwe zastosowanie art. 9 § 2 KP w związku z art. 34 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Elektrowni S.A. oraz załącznikiem nr 18 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Elektrowni S.A. przez przyjęcie, że pracodawca nie jest uprawniony do autonomicznego uregulowania zasad zbiegu prawa do wpłaty dodatkowych świadczeń i pozbawienie pracownika w takiej sytuacji prawa do osobnej realizacji jednego z dodatkowych świadczeń narusza zasadę wynikającą z art. 9 § 2 KP; 3) niezastosowanie art. 2416 § 1 w zw. z rozdziałem IV pkt 12 Pakietu Gwarancji Socjalnych dla Pracowników Elektrowni S.A. z dnia 27 lipca 2001 r. w związku z art. 9 § 1 KP oraz w związku z art. 6013 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Elektrowni S.A. przez nieuwzględnienie wykładni postanowień układu zbiorowego pracy i porozumienia zbiorowego dokonanego przez strony tych aktów; 4) niezastosowanie art. 8 KP przez brak uznania, że powódka dochodząc odprawy emerytalnej narusza zasady współżycia społecznego; II. naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3983 § 1 pkt 2 KPC) przez niewłaściwe zastosowanie art. 391 § 1 KPC w związku z art. 328 § 2 KPC przez: „a) brak wskazania w uzasadnieniu wyroku czy Sąd drugiej instancji przyjmuje za własne ustalenia faktycznie dokonane przez Sąd I instancji czy też je odrzuca w części lub całości, b) nie odniesienie się w uzasadnieniu wyroku do dokumentu ((Interpretacja wybranych zapisów źródeł prawa pracy obowiązujących w Elektrowni S.A. )) i stanowiska wyrażonego w tym dokumencie w przedmiocie interpretacji postanowień Pakietu Gwarancji Socjalnych objętych oceną Sądu Okręgowego”.
Wskazując na powyższe zarzuty, pozwana wniosła o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w K. w zaskarżonej części pkt I oraz III i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania w tym zakresie i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w części pkt I oraz III i orzeczenie co do istoty sprawy przez oddalenie roszczenia powódki o zasądzenie kwoty 13.457,28 zł tytułem odprawy emerytalnej z odsetkami oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego oraz kosztów postępowania w pierwszej i drugiej instancji.
Powódka wniosła o oddalenie skargi kasacyjnej i zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna jest uzasadniona, chociaż nie wszystkie podniesione w niej zarzuty są usprawiedliwione.
Z ustaleń faktycznych Sądu drugiej instancji – Sąd ten nie ustosunkował się do ustaleń Sądu Rejonowego, brak zatem podstaw, aby uznać, że przyjął je za własne – wynika przede wszystkim, że stosownie do punktu IV ppkt 12 (powinno być rozdz. IV pkt 12) Pakietu Gwarancji Socjalnych z dnia 27 lipca 2001 r., włączonego do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, pracownikom, którzy zrezygnują z form zabezpieczenia socjalnego wynikających z pakietu (gwarancja zatrudnienia na 6 lat ) i spółka wyrazi zgodę na rozwiązania z nimi umowy o pracę na zasadach porozumienia stron, przysługuje prawo do jednorazowego odszkodowania, którego wysokość łącznie z odprawami przewidzianymi w przepisach prawa pracy wynosi równowartość 18 – lub 15 – miesięcznego wynagrodzenia, liczonego jak za urlop wypoczynkowy, w zależności od terminu kiedy nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Przepisy ZUZP i Załącznika Nr 18 do niego określają zasady przyznawania odprawy emerytalnej. Zgodnie z nimi odprawa emerytalna dla powódki wyniosłaby 500 % podstawy wymiaru (stawka miesięczna wynagrodzenia podzielona przez współczynnik 1,23), tj. 13.457,28 zł. Sąd Okręgowy ustalił ponadto, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z inicjatywy Wandy F., a nie pracodawcy, na podstawie jej wniosku z dnia 19 marca 2008 r. o rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron na warunkach wynikających z Pakietu Gwarancji Socjalnych. Odniesienie przedmiotowych ustaleń faktycznych do norm prawa materialnego rozdz. IV pkt 12 Pakietu Gwarancji Socjalnych jako części ZUZP, art. 17 pkt 6 i Załącznika Nr 18 ZUZP, art. 9 § 2 KP i art. 921 § KP doprowadziło Sąd Okręgowy do wniosku, że postanowienie ZUZP, przyznające powódce w określonych warunkach, świadczenie odszkodowawcze, nie może pozbawić jej prawa do odrębnego świadczenia jakim jest odprawa emerytalna. Jak wynika z rozważań Sądu Okręgowego, powyższe stanowisko Sąd oparł na stwierdzeniu, że z mocy art. 921 § 1 KP pracownik co do zasady ma prawo do odprawy emerytalnej w razie rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. Z tych względów, Sąd drugiej instancji uznał, że regulacja spornego postanowienia pkt 12 rozdz. IV, w zakresie w jakim wyłącza prawo do odprawy emerytalnej lub – stanowi, że wypłata odszkodowania zawiera w sobie odprawę emerytalną, jest nieuprawniona jako niekorzystna dla pracownika (art. 9 § 2 KP).
Za uzasadniony należy uznać zarzuty skargi kasacyjnej niewłaściwego zastosowania przez Sąd drugiej instancji przepisów prawa materialnego, w szczególności rozdz. IV pkt 12 Pakietu Gwarancji Socjalnych w związku z art. 9 § 1 i art. 9 § 2 KP przez uznanie, że Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy uregulował wypłatę odprawy emerytalnej w sposób mniej korzystny niż przewidują to normy prawa pracy. Przede wszystkim należy podkreślić, że postanowienia rozdz. IV pkt 12 Pakietu Gwarancji Socjalnych, jak wynika z ustaleń Sądu drugiej instancji, wiążących Sąd Najwyższy, zostały wprowadzone do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy obowiązującego u pozwanej. Stały się zatem częścią tego układu – źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 KP. Zgodnie z art. 9 § 2 KP postanowienia układów zbiorowych pracy i porozumień zbiorowych oraz regulaminów i statutów nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych. Istota zasady korzystności (zasady uprzywilejowania pracownika) wyrażonej w art. 9 § 2 KP polega na szczególnej ochronie interesów pracownika w ramach stosunku pracy przez zagwarantowanie mu uprawnień w ramach powszechnych minimalnych standardów i dopuszczenie do ich rozszerzenia w swoistych źródłach prawa pracy. Ocena „korzystności” powinna mieć w tym rozumieniu charakter obiektywny, a nie odnosić się do subiektywnego przekonaniu pracownika.
Podstawa faktyczna poddana subsumpcji przez Sąd drugiej instancji absolutnie nie pozwala na kategoryczne stwierdzenie, jak uczynił to Sąd Okręgowy, że postanowienie ZUZP (rozdz. IV pkt 12), wprowadzające nadzwyczajne świadczenie odszkodowawcze z tytułu rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron, na wniosek pracownika w warunkach w nim określonych, jest mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 2 KP Sąd Okręgowy nie wyjaśnił na czym ta niekorzystność w sensie obiektywnym polega. Posługując się wykładnią literalną, należy stwierdzić, że ze spornej regulacji wynika wprost, że odszkodowanie „łącznie z odprawami przewidzianymi w przepisach prawa” wynosi równowartość (18) 15 – miesięcznego wynagrodzenia. Treść całego spornego postanowienia prowadzi do wniosku, że uprawnienie w nim przewidziane należy do kategorii przywilejów pracownika. To pracownik decyduje czy wystąpi do pracodawcy z wnioskiem o rozwiązanie stosunku pracy na warunkach określonych w tym przepisie. Zgoda pracodawcy na wniosek pracownika i rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron uruchamia wypłatę przewidzianego w tym postanowieniu „odszkodowania” w kwocie 15-miesięcznego wynagrodzenia (tak było w przypadku powódki). Sąd Okręgowy nie ustalił, że odprawa emerytalna przewidziana w ZUZP była co do zasady dla pracowników pozwanej korzystniejsza niż odszkodowanie z pkt 12 rozdz. IV Pakietu (ZUZP). Niesporne zresztą w toku procesu było, że powódka otrzymała z tytułu odszkodowania kwotę 49.657,35 zł, podczas gdy z tytułu odprawy emerytalnej z ZUZP należała się jej wyłącznie kwota 13.457,28 zł. Reasumując, w sytuacji, gdy wypłacone powódce na podstawie spornego postanowienia ZUZP „odszkodowanie” jest znacznie wyższe niż odprawa emerytalna należna na podstawie ZUZP (i art. 921 § 1 KP), nie jest trafna ocena Sądu Okręgowego, że postanowienie to reguluje prawo do świadczeń mniej korzystnie niż świadczenia należne na podstawie Kodeksu pracy oraz innych ustaw i aktów wykonawczych w rozumieniu art. 9 § 2 KP.
Nieusprawiedliwiony, w stanie faktycznym sprawy, jest zarzut kasacyjny naruszenia art. 9 § 2 KP w związku z art. 34 ZUZP i Załącznikiem Nr 18 przez przyjęcie, że pracodawca nie jest uprawniony do autonomicznego uregulowania zasad zbiegu prawa do wypłaty dodatkowych świadczeń. Niesporne w sprawie jest, że podstawą dochodzonego roszczenia jest postanowienie Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy – szczególnego porozumienia zbiorowego, które stanowi źródło prawa pracy – a nie akt wewnętrzny pracodawcy. To strony układu uzgadniają jego treść (lub wprowadzają do niego zmiany) w drodze stosownych rokowań a nie pracodawca. Niezależnie od powyższego, należy stwierdzić, że postanowienia autonomicznego prawa pracy mogą regulować zbieg przewidzianych w nich świadczeń, warunkując w ten sposób nabycie prawa do tych świadczeń. Moc prawna takich postanowień podlega oczywiście ocenie z punktu widzenia zgodności z zasadą korzystności (art. 9 § 2 i 3 KP) i przepisami o zakazie dyskryminacji (art. 9 § 4 KP).
Odnosząc się do zarzutu skargi kasacyjnej naruszenia art. 2416 § 1 w związku z rozdz. IV pkt 12 Pakietu Gwarancji Socjalnych (ZUZP) i art. 6013 ZUZP przez nieuwzględnienie wykładni dokonanej przez strony układu w spornym zakresie, należy stwierdzić, że zarzut ten nie poddaje się ocenie, gdyż Sąd Okręgowy nie dokonał żadnych ustaleń faktycznych w przedmiocie dokonania takiej wykładni. Należy w tym miejscu zauważyć, że co do zasady Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 11 lutego 2004 r., III PZP 12/03 (OSNP 2004 r. Nr 11, poz. 187, Prok.i Pr.-wkł. 2004 r. Nr 6, poz. 37; OSP 2005 r. Nr 5, poz. 66; M.P.Pr.-wkł. 2004 r. Nr 8, poz. 1; Biul. SN 2004 r. Nr 2, poz. 19) stwierdził, że wyjaśnienia treści postanowień układu zbiorowego pracy dokonane wspólnie przez jego strony na podstawie art. 2416 § 1 KP nie są wiążące dla sądu.
Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 KPC w związku z art. 391 § 1 KPC – biorąc w szczególności pod uwagę ich sformułowanie – wskazać należy, że utrwalone w orzecznictwie Sądu Najwyższego pozostaje stanowisko, że zarzut naruszenia art. 328 § 2 w związku z art. 391 § 1 KPC może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu drugiej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (por. między innymi wyroki z dnia 27 czerwca 2001 r., II UKN 446/00, OSNP 2003 nr 7, poz. 182; z dnia 5 września 2001 r., I PKN 615/00, OSNP 2003 nr 15, poz. 352 oraz z dnia 24 lutego 2006 r., II CSK 136/05, (…)). Takich wadliwości uzasadnienia wyroku Sądu drugiej instancji Sąd Najwyższy nie stwierdził. Treść przedmiotowego uzasadnienia – dostatecznie wskazana podstawa faktyczna i prawna – pozwalała poddać zaskarżony wyrok kontroli.
Z tych względów, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 39815 § 1 zdanie pierwsze KPC i 108 § 2 w związku z art. 391 § 1 w związku z art. 39821 KPC.