Podział majątku

Zawarcie związku małżeńskiego pociąga za sobą zmiany w sytuacji prawnej małżonków, m.in. powstanie pomiędzy małżonkami więzi finansowej. Ustawowa wspólność majątkowa, bo o niej mowa, obejmuje wszystkie przedmioty, które małżonkowie nabyli w czasie trwania wspólności. Przedmioty nieobjęte wspólnością finansową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Rozwód nie jest jedyną sytuacją, w której małżonkowie mogą dokonać podziału majątku – mogą zrobić to równie dobrze w trakcie trwania małżeństwa.

Majątek wspólny i majątek osobisty

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wskazuje, co należy do majątku wspólnego, a co stanowi majątek osobisty współmałżonków.

Majątek wspólny to w szczególności:

• pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
• dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
• środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
• kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie emerytalnym.

Majątek osobisty stanowią dobra zakupione przed zawarciem związku małżeńskiego i dobra otrzymane w wyniku dziedziczenia bądź darowizny, a także odszkodowania z tytułu utraty zdrowia lub odszkodowania z tytułu zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę. Do majątku osobistego należą prawa autorskie i pokrewne, dobra uzyskane za osobiste osiągnięcia i przedmioty nabyte w zamian za składniki majątku osobistego oraz przedmioty majątku osobistego.

Ustanie małżeńskiej wspólnoty majątkowej

Podziału majątku można dokonać po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej. Ustaje ona:

• w wyniku toczącego się postępowania sądowego i na skutek uprawomocnienia się wyroku rozwodowego;
• na skutek uprawomocnienia się wyroku w sprawie o separację;
• w wyniku ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej;
• gdy jedno z małżonków zostanie ubezwłasnowolnione;
• gdy w stosunku do jednego z małżonków zostanie ogłoszona upadłość;
• na podstawie aktu notarialnego, sporządzonego przez małżonków, o zniesieniu wspólności majątkowej.

Zasady podziału majątku wspólnego

Podział majątku wspólnego małżonków może nastąpić przez:

• podział w naturze (np. przez podział pieniędzy czy wyodrębnienie dwóch lokali w budynku);
• przyznanie rzeczy jednemu z małżonków na wyłączną własność wraz z obowiązkiem spłaty na rzecz drugiego małżonka;
• egzekucyjną sprzedaż rzeczy i podział sumy uzyskanej ze sprzedaży.

Zgodnie z treścią Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego udziały małżonków w majątku wspólnym są równe. Jednak na wniosek jednego ze współmałżonka, jeżeli zaistnieją  poważne ku temu przesłanki, sąd może ustalić inną wartość.

Czego można domagać się przy podziale majątku?

Przy podziale majątku wspólnego małżonkowie mogą domagać się także odszkodowania za sprzeniewierzenie lub roztrwonienie majątku wspólnego przez jednego ze współmałżonków. Możliwe jest również dokonanie odpowiedniego rozliczenia nakładów i wydatków z majątku osobistego małżonka na majątek wspólny lub majątku wspólnego na majątek osobisty jednego ze współmałżonków oraz długów spłaconych przed sprawą.